ANKARA KPSS KURSLARI®,KPSS İSTATİSTİK KURSU kpss,kpss soruları,kpss ders notları,kpss,a: Ağustos 2009

27 Ağustos 2009 Perşembe

devletim

22 Ağustos 2009 Cumartesi

TÜRK İSLAM TARİHİ PÜF NOKTALARI

Türk İslam Medeniyeti

TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ

Karahanlılar - ( 840 - 1212 )

Gazneliler - ( 963 - 1187 )

Büyük Selçuklular - ( 1040 - 1157 )

Harzemşahlar - ( 1097 - 1231 )

MISIR'DA KURULANLAR

Tolunoğulları - ( 868 - 905 )

İhşidler - ( 935 - 969 )

Eyyübiler - ( 1174 - 1250 )

Memlükler - ( 1250 - 1517 )

TÜRK - İSLÂM TARİHİ ÖNEMLİ BİLGİLERİ !!!

Türk - Arap ilişkileri Talas Savaşı'ndan sonra olumlu gelişti.

Abbasiler döneminde Türklerin yerleştirildiği sınır şehirlerine Avasım denir.Bağdat yakınlarındaki askeri şehre Samarra denilmiştir.

Mısır'daki ilk Müslüman Türk Devleti Tolunoğulları ikinci Türk devleti İhşidler'dir.

Sultan ünvanını ilk kullanan hükümdar Gazneli Mahmut'tur.

İlk Müslüman Türk devleti Karahanlılar'dır.Merkezi Balasagun, Kaşgar, Semerkant'dır.

Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu Tuğrul Bey'dir.Soyu Oğuzlara dayanır.Bütün İslam dünyasının koruyucusu - siyasi lideridir.Dini lider Abbasi halifesidir.

İkta sistemi ilk defa Hz. Ömer döneminde uygulanmaya başladı.

Büyük Selçuklu Devleti'nde Tuğrul Bey döneminde ikta uygulanmaya başlandı.

Büyük Selçuklularda ilk parayı Tuğrul Bey bastırdı.Tuğrul Bey, Alparslan, Melikşah, Çağrı Bey'in oğlu Kavurd altın para ( dinar ) bastırdı.

Altın para - Dinar, gümüş para - Dirhem

Büyük Selçuklu Devleti'nin gelirleri ; öşür, haraç, cizye, gümrük vergileri, ganimetler, madenlerin işletilmesinden gelen gelirler.Toplanan vergiler ile gulam askerleri ve memurların maaşları ödenir, diğer giderler karşılanır.

Ahilik :Şehirlerde esnaf ve zanaatkarların mesleki kuruluşudur. Getirdikleri ahlaki kurallarla topluma öncülük etmişlerdir.Hem ticari hayatın canlı tutulması, hem de şehrin güvenliği sağlanırdı.

Ahi teşkilatının temelleri 12. yy'da Abbasiler zamanında düzenlenen fütüvvet teşkilatına kadar uzanır.Anadolu Ahiliğinin kurucusu Ahi Evran'dır.

Görevleri; aynı meslekten olan üyeler arasında dayanışmayı sağlamak, üyeleri eğitmek, üretimde kalite ve standardı yükseltmek ve denetlemek, devletle esnaf arasındaki ilişkileri düzenlemek.

Hükümdar; yasama, yürütme, yargı yetkisine sahiptir.

Karahanlılar'da ulusçu özellik ön planda.

DEVLET YÖNETİMİ

HÜKÜMDAR

Ülke ve iktidar hanedan üyelerinin ortak malı sayılır.Kut anlayışı devam etmiştir.Sultan ünvanı kullanılmıştır, ilk kullanan Gazneli Mahmut'tur.

Büyük Selçuklularda; sultan, sultan-ı alem, sultan-ı azam, sultanü'l - mağrib vel maşrık kullanıldı.

Karahanlılar'da hakan, han, arlan han, buğra han, kadir, kara, ilig ünvanlarını kullandılar.

Harzemşahlar; harzemşah, melik, şahinşah, sultan, sultan-ı azam ünvanlarını kullandılar.

Hutbe okutmak, sikke, tuğra, nevbet, sancak, taç, taht ve saltanat çadırı, hilat ( giysi ), asa, alem ve çetr ( saltanat şemsiyesi ) hükümdarlık sembolleridir.

MERKEZİ YÖNETİM

Merkezi Yönetimde SARAY vardır.Sultana bağlıdır.

Divan üyeleri ile sultan arasındaki yazışmaları ve görüşmeleri düzenleyen kişiye hacip denmiştir.Başkanı Has Hacip'tir. Karahanlılar'da tayangu ( ulu hacip ) denir.

Saray Görevlileri; kapucubaşı : günlük hizmetlerin görülmesinden, Silahtar : Silah imalathanesinden, Emir-i Candar : Sarayı korumaktan, Alemdar : Devlete ait bayrakları taşımaktan, Cemedar : Elbise ve diğer resmi kıyafetlerin hazırlanmasından, Emir-i Ahur : Hayvanlardan sorumlu.

Serhenk : Sulatana ait kuvvetlerin önündeki yol açıcıdır.

Bütün saray görevlileri kapıkullarından seçilir.

HÜKÜMET

DİVAN-I SALTANAT ( Büyük Divan )

I-------------------I--------------------I---------------------I

Divan-ı İstifa Divan-ı Tuğra Divan-ı İşraf Divan-ı Arz

(Maliye - müstevfi) (İç-dış yazışma-Tuğrai) (Genel Teftiş- müşrif) (Askerlik İşleri - emir-i ârîz ya da arzü'l ceyş )

Devlet işlerini yürütmekle görevli hükümete Divan-ı Saltanat ( Büyük Divan ) denir.Asıl başkanı sahibi divanı devlet denilen büyük vezirdir.Karahanlılarda divan başkanına yuğruş denirdi.Gerektiğinde Sultan da bu divana katılır ve başkanlık ederdi.

ÜLKE YÖNETİMİ

Ülke ; eyaletlere - vilayetlere - kazalara - köylere ayrılmıştır.Eyaletlerin ve vilayetlerin başındaki hükümdar soyundan olan askeri görevlilere melik, diğerlerine şıhne denir.

Yönetimden sorumlu sivil görevlilere amid, vilayetlerin vergisini toplayanlara amil, ticari hayatı düzenleyenlere muhtesip, halk tarafından seçilen yöneticilere reis, posta teşkilatında çalışan görevlilere ulak denilirdi.Küçük yaştaki hanedan üyelerinin yanındaki yetenekli ve bilgili devlet görevlilerine atabey denirdi.

DİL VE EDEBİYAT

Karahanlılar'da devlet dili, konuşma dili, edebiyat dili Türkçe'nin Hakaniye lehçesidir.Uygur alfabesi kullanılmıştır.

Kutadgu Bilig ( 1069 - 1070 ) : Yusuf Has Hacip;İlk İslami Türkçe eserdir.Manzumdur, siyasetname özelliği var.

Divan-ı Lügati't - Türk ( 1074 ) : Kaşgarlı Mahmut; ilk Türkçe ansiklopedik sözlük ve dilbilgisi kitabıdır.İçinde İlk Türk dünyası haritası vardır.Bağdat'taki Abbasi halifesine sunulmuştur.

Atabetü'l Hakayık ( 12. YY ) : Yüknekli Edip Ahmet;Uygur alfabesi ile yazılmıştır.

Satuk Buğra Han Destanı : Karahanlıların ilk Müslüman hükümdarını konu almıştır.Türklerin İslamiyete geçişini anlatan ilk sözlü edebiyat örneklerindendir.

Divan-ı Hikmet ( 12. YY ): Hoca Ahmet Yesevi; İlk Türk mutasavvufudur. Tasavvuf şiirlerini içerir.

Gaznelilerde; bilim dili Arapça, edebiyat dili Farsça, halk ve ordu arasında Türkçe konuşulurdu.Şair Firdevsi Sultan Mahmut için Şehname'yi yazmıştır.

Büyük Selçuklularda resmi dil Farsça, edebiyat dili Farsça, eğitim ve bilim dili Arapça, halk ve ordu arasında Türkçe konuşulmuştur.Ömer Hayam Rubaileri ile Enveri kasideleri ile ünlüdür.Nizamülmülk Siyasetnameyi Farsça olarak yazmıştır.

Harzemşahlarda Muhammed bin Kays - Türkçe Farsça sözlük

ORDU

Karahanlılarda : saray muhafızları, hasa ordusu, eyalet ordusu,

Gaznelilerde : gulam askerleri, eyalet askerleri, ücretli askerler, gönüllüler.

Gulam Sistemi : Savaş esirleri ve diğer küçük çocukların toplanması ile oluşur.Gulamhane denilen yerde yetiştirilir, çoğunluğu Türktür.Eyalet askerleri atlı askerler ve meliklerin askerlerinden oluşur.Ücretliler Oğuz, Karluk ve Yağma Türklerinden oluşur.Gazne ordusunda filler vardır.

Büyük Selçuklu Ordusu :

Tuğrul Bey döneminde askeri ikta uygulaması başladı.Bu sistem ilk defa Hz. Ömer döneminde uygulandı.Buna göre ülke toprakları vergi gelirlerine göre ikta adı verilen bölümlere ayrılır, askeri ve sivil devlet görevlilerine hizmetleri karşılığında verilir.

Büyük Selçuklu Ordusu ; Merkez Ordusu ( Gulam - Hassa ), Eyalet Ordusu, Türkmenler, Bağlı devlet ve beyliklerden oluşur.

1-Merkez Ordusu

Gulam ; değişik milletlerin çocukları alınır ve maaşlıdır ( Osmanlıdaki kapıkulu sistemi )

Hassa ; Türklerden oluşan atlı birliklerdir, iktalardan alınan vergilerle masrafları karşılanır, askerler komutanlığa kadar yükselebilir.

2-Eyalet Ordusu

Türk boylarından oluşur, Melik ve valilerin askerleridir, atlı askerlerdir. İkta askerleri olarak bilinir.

3-Türkmenler

Sınırlarda yerleşmişlerdir,sınırları korur ve fetih yaparlar.Yerleşik hayata geçirilip üretim yaparlarken aynı zamanda askeri alanda yararlanılmıştır.

4-Bağlı Devlet ve Beylikler

Gerektiğinde asker vermekle yükümlüdürler.

TOPRAK YÖNETİMİ

Toprakların çoğu devlete aittir, devlete ait arazilere miri arazi denir.

Toprak ; Has, İkta, Haraci, Vakıf, Mülk olarak bölümlere ayrılır.

Has : Hükümdar ve ailesine aittir, gelirleri hazineye ait olup masrafları için ayrılır.

İkta : Meliklere, devlet görevlilerine yaptıkları hizmetlerin karşılığı olarak tahsis edilen toprakladır.İkta verilenler maaş almazlar, atlı askerlerin masraflarını karşılarlar.

Haraci : Müslüman olmayan halkın elindeki arazilerdir.Toprakların işlenmesinden dolayı vergi alınır ve doğrudan hazineye gider.

Mülk : Yönetim ve askerlikte başarılı olanlara mülk olarak toprak verilir.Sahibi alıp satabilir, miras bırakabilir ve devredebilir.

HUKUK

Töreler var.

Şer'i ve örfi hukuk olarak ikiye ayrılır.Şer'i hukuka giren davalara kadılar, örfi hukuka girenlere ise emir-i dad ( adalet bakanı ) bakar.

Devletin kadılar üzerinde baskı ve etkisi yoktur, kararları kesindir.İtiraz edenle kadılardan oluşan bir kurula başvurabilir, başkanına Kadi'l -Kudat denir ve Bağdat'ta oturur.Ayrıca kadıların tayinini yapar.Hükümdarın başkanlık ettiği ağır siyasi suçlara bakan Divan-ı Mezalim adında yüksek mahkemeler de vardır.

BİLİM VE SANAT

Karahanlılarda ; Semerkant, Buhara, Kaşgar bilim ve kültür merkezidir.

Gaznelilerde Nisabur'da medreseler kurulmuştur.El Biruni Hindistan'ın tarihi ve coğrafyasını yazmıştır.

Büyük Selçuklularda ilk medrese Tuğrul Bey zamanında Nişabur'da açıldı.

Alparslan zamanında Nizamülmülk Bağdat'da Nizamiye Medresesi'ni kurdu (1066). Dünyanın ilk üniversitesi sayılır.Medreselerin çevresinde mescit, hamam, yatakhane, kütüphane, imarethaneler vardır.Şirazi, Cüveyni, Gazali ve Feridüddin Attar ünlü müderrislerdendir.

Tezhip : El yazması kitap ve levhaların altın tozu ve boya ile süslenmesi.

Hat : Arap harflerinin süslü olarak yazılması.

Fresko : Yaş alçı ve sıva üzerine yapılan resim.

Minyatür : Türk - İslam sanatında en çok kullanılandır.

Müzik : Tasavvuf müziği gelişmiştir.

Çini : Kökeni Orta Asya'ya kadar gider.Çiniye sırça da denir.Malzeme iyi cins kildir.Çeşitli işlemlerden sonra yüksek dereceli fırınlarda pişirilir.16. yy en parlak dönemidir.Bitkisel motifler ile sarı , yeşil , beyaz ve kırmızı renkler kullanılmıştır.İznik ve Kütahya merkezidir.

BİLİM ADAMLARI

Harezmi ( 780 - 850 ): Matematikçidir, cebirle ilgili çalışmaları ünlüdür.

İbn-i Türk ( 9. YY ): Cebirle ilgilenmiştir.

Farabi ( 870 - 950 ) : Farab şehrinde doğmuştur. Aristo'nun düşüncelerinin İslam dünyasına yayılmasını sağlamıştır.Muallim-i Sani ( ikinci öğretmen ) denilir.Avrupa'da Alfarabyus olarak tanınır.

İlimlerin sınıflandırılmasını ilk defa yapan İhsaü'l İlim ( ilimlerin tasnifi ),

Devlet başkanlarının vasıflarını El- Medinetü'l Fazıla (Erdemli Kent) adlı eserde yazmıştır.

Musiki ile ilgili Kitabü'l Musiki

El Biruni ( 973 - 1051 ) : Harezm'de doğmuştur.Serbest düşünceyi savunmuştur. Enlem-boylamı tespit etmiş, dünyanın güneş etrafındaki dönüşünün bir yılda gerçekleştiğini söylemiştir.

İbn-i Sina ( 980 - 1037 ) : Avrupa'da Avicenna olarak tanınır.Farabi'nin etkisinde kalmıştır.El Kanun Fi't - Tıp Avrupa'da ders kitabı olarak okutulmuştur.

Gazali ( 1058 - 1111 ) : Büyük Selçuklu döneminde yetişmiştir.Nizamiye medreselerinde çalışmıştır.İhyaü'l - Ulumiddin ( Din ilimlerinin yeniden yapılanması ) en ünlü eserlerinden biridir.

Ömer Hayam ( … 1123 ) : Sultan Melikşah zamanında çalışmalar yaptı.Takvim-i Melikşah veya Takvim-i Celali denilen bir takvim düzenledi.

MİMARİ

Tolunoğulları dönemi - Tolunoğlu Ahmet Camii

Karahanlılar İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti olarak Türk - İslam mimarisinin temellerini atmışlardır.Türkistan'dan günümüze kadar gelebilen minarelerin çoğu Karahanlılara aittir.Türk İslam sanatının en eski Kervansaray örnekleri Karahanlılara aittir.

Şir Kebir Camii

Arab Ata Türbesi

Ayşe Bibi

Balacı Hatun türbeleri.

Gazneliler Dönemi

Zafer Kuleleri

Leşker-i Bazar Ulu Camii

Arusü'l - Felek Camii

Büyük Selçuklu Dönemi

Mimarideki yeni unsurlar; üst üste çift kubbe, köşeli çatı, sivri kemer, Türk üçgeni tarzı kubbeye geçiş elemanı, silindirik ve yivli minareler, dikdörtgen ve beş köşeli mihrap.

İsfahan'da Mescid-i Cuma ( Ulu Camii )

Mev'de Sultan Sencer Türbesi

Kazvin'de Mescid-i Cuma

Haydariye Mescidi

Damgan Mescid-i Cuması

Rey'de Tuğrul Bey türbesi

Tus'ta İmam-ı Gazali Türbesi

Nahçivan'da Mümine Hatun türbesi

Ribat-ı Anuşirvan ( Ribat = Kervansaray )

Kervansaray mimarisi ilk olarak Karahanlılar ve Gazneliler'de görülür.Büyük Selçuklular ve Anadolu Selçukluları zamanında en gelişmiş haline ulaşmıştır.

ANADOLU SELÇUKLULARI VE BEYLİKLER DÖNEMİ

ÖNEMLİ BİLGİLER !!!

Anadolu Selçukluları ve Beylikler döneminde halk yaşadığı yerler ve yaşayış biçimlerine göre şehirliler, konargöçerler, köylüler olarak sınıflandırılmıştır.

Şehirliler; melik, subaşı ve subaşı naibi tarafından idare edilir.Şehir içinde ehl-i örf ve ehl-i ilim ayrıca esnaf ve zanaatkarlar da bulunmaktadır.

Anadolu Selçukluları'nda topraklarda devletin hakimiyeti vardır ( miri arazi ). Her köyün başında köy kethüdası vardır.

Konargöçerlere Yörük denilmiştir.

İmaret; öğrencilere, yolculara ve fakir halka yemek dağıtan yerdir.

Kervansaray; konaklama yerleridir.

Darüşşifa; hastahaneler.

Anadolu Selçukluları'nda taht ve iktidar hükümdar ailesinin ortak malıdır.

Şehzadeler melik ünvanıyla atabeylerin gözetiminde eğitilir ve yöneticilik yaparlardı.

Anadolu Selçuklu Hükümdarları'nın ünvanları; sultan, Rükneddin, Keykubat, Sultan-ı azam, Sultan-ı galip, Emir'ül Müminin.

Hükümdar mutlak hakimdir, töre ve din kuralları uygulanır.Kut anlayışı devam etmiştir.

Hakimiyet sembolleri; nevbet ( davul - ordu müziği ), sancak, tuğra, sikke (para), otağ, saray.

Sarayın genel sorumlusuna hacibül hüccap denir.yardımcı memurlarına hacip denir.

Divan Teşkilatı hükümetin karşılığıdır. Divan-ı Saltanat ( Büyük Divan ) denir.Başkanı Sultandır.Sultan yoksa vezir başkanlık eder.Büyük Divan'a bağlı divanlar vardır.

Tuğrai ; hükümdarın nişan ve tuğrasını çeker, münşii de denilir.

Emir-i Ariz ; ordu ile ilgili işlere bakar.

Müstevfi ; gelir gider hesaplarına bakan görevlidir.

Müşrif ; askeri ve adli işler dışındaki idari ve mali teşkilatın işleyişini kontrol eder.

Pervaneci ; arazi defterlerinde tutulan has ve iktaların düzenlenmesini yapar.

Emir-i Dad ; beylerbeyi ve atabeyler ile soruşturma ve tutuklamalardan sorumlu adalet bakanı.

Anadolu Selçuklularında Divan-ı Saltanattan başka Meşveret Meclisi de bulunur.Kurultayın karşılığıdır.

Subaşı ; merkeze bağlı vilayetleri idare eden kişi.Öenmli şehir merkezlerinde şıhne denilen askeri valiler vardır.

Emir'ül Ümera ; ordu komutanıdır.

Gulam ; değişik milletlerden küçük yaşta satın alınan ve toplanan çocuklardır.Hükümdara bağlıdırlar.

Hassa Askerleri ; merkez ordusudur.Sipahi denir.

Sipahiler ; maaş yerine ikta ( dirlik ) verilen atlı askerlerdir.

Anadolu'da en yaygın olarak Hanefilik vardır.

Gaza; İslamiyet için yapılan savaş.

Sufi ; Tasavvuf düşüncesini benimseyenlere denir.

Tarikat ; Allah'a giden yol anlamında sufilerin kurduğu dini kurum.Bu yolda gidenlere derviş ya da mürit denir.

Tarikatlar dışında faaliyet gösteren dini nitelikli örgütler ; Abdalan-ı Rum ( Anadolu dervişleri teşkilatı ), Bacıyan-ı Rum ( Anadolu kadınları), Gaziyan-ı Rum ( Gaziler teşkilatı ), Feteyan-ı Rum ( Gençler teşkilatı )

Kadi'l Kudat ; kadıları başındaki kişidir, şer'i mahkemelere bakar.Konya'da oturur.

Kadıasker ; askeri davalara bakar.

Divan-ı Mezalim ; ağır siyasi suçlara bakar, Sultan başkanlık eder.

Toprakların çoğu devletindir, miri arazi denir.Has, İkta, Mülk, Vakıf arazi diye bölümlere ayrılır.

Has ; geliri hükümdara ayrılan topraklardır.

İkta ; ordu mensuplarına ve devlet memurlarına hizmet ve maaşlarının karşılığı olarak verilir.Sipahi denilen atlı asker beslerler.

Mülk ; devlet adamlarına başarılarından dolayı verilir.

Vakıf ; gelirleri ilmi ve sosyal kuruluşların masraflarına ayrılan topraklardır.Özel şartnamelerine vakfiye denir.

SANAT

Çini Sanatı : Mimaride yüzeyleri süslemek için kullanılan bir yüzü sırlı pişmiş toprak levhalara çini denir.

Kuş, balık figürleri, bitki desenleri ve yıldız geometrik motifler en çok kullanılan süsleme desenleridir. Konya Sırçalı Medrese ve Karatay Medresesi çini sanatının en güzel örnekleridir.Dış mimaride en çok taş işçiliği kullanılmıştır.

Diğer Sanatlar

Minyatür, heykel, hat sanatı, tezhip ve cilt sanatı, halı ve kilimcilik, ağaç işçiliği diğer sanatlardır.Ordu müziğinin başlangıcı olan nevbet, Mevlevi ve ahi ayinlerinde görülen müzik ve raks tasavvuf müziğinin örneklerini teşkil etmiştir.

Anadolu Selçukluları ve beylikler armalarında ve paralarında arslan resmi kullanmışlardır.Selçukluların sembolü haline gelen çift başlı kartal ve diğer hayvan figürleri Konya surlarında kullanıldı.

MALİYE VE PARA

Maliye işlerine Divan-ı İstifa bakardı.Gümrük, cizye, öşür, haraç, maden gelirleri, hayvan sürülerinden alınan vergiler, Pazar yerlerinde alım satımdan alınan vergiler, bağlı devlet ve beyliklerin verdiği vergiler, hediyeler ve ganimetler başlıca gelirlerdir.İki türlü hazine vardır; Hazine-i Amire - devlet hazinesi, Hazine-i Hassa - Hükümdarın şahsına ait hazine.

Türkler Anadolu'ya geldiklerinde bir süre yerli halkın kullandığı Bizans parasını kullanmak zorunda kaldı.İlk Selçuklu paraları önce bakır sonra gümüş ve altından basıldı.Gümüş paraya dirhem, altın paraya dinar demişlerdir.İlk para Sultan Mesut tarafından bastırılan bakır paradır.Altın paralar 13.yy'da bastırıldı.Anadolu Selçuklu Devleti'nin ekonomisi tarım, hayvancılık, sanayi ve madencilik ile ticarete dayanıyordu.

AHİLİK

Şehirlerde esnaf ve zanaatkarların mesleki kuruluşudur.Getirdikleri ahlaki kurallarla topluma öncülük etmişlerdir.Hem ticari hayatın canlı tutulması, hem de şehrin güvenliği sağlanırdı.

Ahi teşkilatının temelleri 12. yy'da Abbasiler zamanında düzenlenen fütüvvet teşkilatına kadar uzanır.Anadolu Ahiliğinin kurucusu Ahi Evran'dır.

Görevleri; aynı meslekten olan üyeler arasında dayanışmayı sağlamak, üyeleri eğitmek, üretimde kalite ve standardı yükseltmek ve denetlemek, devletle esnaf arasındaki ilişkileri düzenlemek.

Dini Mimari Eserleri camiiler, mescitler, kümbetler, tekke ve zaviyelerdir.

Anadolu Türklerinin yaptığı ilk mimari eserler camiiler olmuştur.

ARTUKLU DÖNEMİ ESERLERİ - Anadolu'da ilk köprüleri yaptılar.

( 1102 - 1409 ) Diyarbakır, Harput, Mardin

Diyarbakır Artuklu Sarayı

İlk Artuklu Medresesi İlgazi tarafundan Halep'te yaptırıldı.

Silvan (Meyyafarkin) Ulu Camii

Mardin Ulu Camii

Harput Ulu Camii

Dunaysır (Kızıltepe) Ulu Camii

Urfa Ulu Camii

Malabadi Köprüsü

DANİŞMENDLİ DÖNEMİ ESERLERİ - ( 1080 - 1178 ) Sivas, Kayseri, Malatya, Tokat, Amasya, Çankırı, Kastamonu

Niksar Ulu Camii

Kayseri Ulu Camii

Kayseri Kölük Camii

Kayseri Melik Danişment Gazi Kümbeti

Tokat ve Niksar Yağıbasan Medreseleri - Anadolu'daki ilk medrese.

Emir Gazi Kümbeti

SALTUKLU DÖNEMİ ESERLERİ - ( 1072-1202 ) Erzurum

Erzurum Kale Camii

Erzurum Ulu Camii

Tepsi Minare ( Saat Kulesi )

Mama Hatun Kervansarayı ve Kümbeti

Erzurum, Emir Saltuk Kümbedi

MENGÜCEKLİ DÖNEMİ ESERLERİ - ( 1080 - 1228 ) Erzincan, Kemah, Şebinkarahisar, Divriği

Divriği Külliyesi

Divriği Kale Camii

Divriği Ulu Camii ve Şifahanesi - Hat sanatı ile ünlüdür.

Kayıtbay Camii

Divriği Külliyesi

ANADOLU SELÇUKLU CAMİİLERİ

Konya Alâeddin Camii - 1155-1219

Niğde Alâeddin Camii - 1223

Malatya Ulu Camii - 1224

Sivas Ulu Camii

Konya, Sahip Ata Camii

Afyon Ulu Camii - Ağaç direklidir.

Sivrihisar Ulu Camii - Ağaç direklidir

Kayseri Huand Hatun Camii - 1238

Amasya Burmalı Minare Camii - 1237 - 1247

Sinop Ulu Camii (Alâeddin Camii) - 1267

Amasya, Gökmedrese Camii - 1266 - 1267

Ayaş Ulu Camii

Kayseri Develi Ulu Camii - 1281- Anadolu Selçukluları'nın son camisidir.

BEYLİKLER DÖNEMİ CAMİİLERİ

Manisa Ulu Camii

Antalya Yivli Minare Camii

Aksaray Ulu Camii

Niğde Sungur Bey Camii

Kütahya Kurşunlu Camii

Kütahya Hisarbey Camii

Birgi Ulu Camii

Selçuk İsa Bey Camii

Milas Hacı İlyas Camii

Milas Ulu Camii

Beyşehir Ulu Camii

ANADOLU SELÇUKLU MESCİTLERİ- Minberi olmayan küçük camilerdir.Tek kubbeli veya düz çatılıdır.

Konya, Taş Mescit - 1215

Konya, Sırçalı Mescit

Konya, Karatay Mescidi - 1248

Konya, Hoca Hasan Mescidi

Konya Erdemşah Mescidi

Çankırı Taş Mescid

Akşehir, Küçük Ayasofya Mescidi

Akşehir, Güdük Minare Mescidi - 1226

Harput, Alaca Mescit (Arap Baba Mescidi) - 1279

M E D R E S E L E R

MEDRESELER - Türk İslam devletlerinde bilim ve düşünce hayatının merkezidir.Anadolu Selçuklu ve Beylikler döneminin en önemli eğitim ve öğretim kurumlarıdır.

Danişmendli'lerin yaptırdığı Tokat ve Niksar'daki Yağıbasan Medreseleri .Anadolu'da ilk medrese ve ilk beylikler dönemindedir.

1193'de Kayseri Koca Hasan Medresesi Anadolu Selçuklularında ilk medresedir.

ANADOLU SELÇUKLU MEDRESELERİ

Kayseri Koca Hasan Medresesi ( 1193 ) - A.Sel. ilk medrese

Kayseri Hunat Hatun Medresesi

Konya Karatay Medresesi ( 1251 )- Çini ve hat sanatı ile ünlüdür

Konya Sırçalı Medrese ( 1242 ) Çini ve hat sanatı ile ünlüdür.

Konya Altun Aba Medresesi

Konya İnce Minareli Medrese( 1260 ) - A.Sel. Veziri Sahip Ata yaptırmıştır.

Sivas Gök Medrese - A. Sel. Veziri Sahip Ata tarafından yaptırılmıştır.Kapısının kenarında yaprak motifi vardır.Bunun üst kısmında Orta Asya hayvan takvimi yerleştirilmiştir.

Sivas Burûciye Medresesi

Sivas Şifaiye Medresesi

Kırşehir Cacabey Medresesi ( 1272 - 1273 )

Akşehir Taş Medrese

Amasya Gökmedrese.

Erzurum Çifte Minareli Medrese - Anadolu'nun en büyük medresesidir.

Beylikler Dönemi Medreseleri

Eğirdir Dündar Bey Medresesi

Niğde Ak Medrese

Karaman Hatuniye Medresesi

Kastamonu Köşk Medrese

Korkuteli, Emir Sinaneddin Medresesi

K Ü M B E T V E T Ü R B E L E R

KÜMBET VE TÜRBELER - mezar anıtlardır.

Türbe : Dört duvarının üzeri kubbe ile örtülü olanlarına denir.

Kümbet : Silindirik, çokgen gövdeli, konik veya piramit çatılı olanlarına denir.Esasını Türkmen çadırlarından almıştır.

İlk Beylikler Dönemi

Divriği Sitte Melik

Erzurum Emir Saltuk

Kayseri Melik Danişment Gazi

Erzincan - Tercan Mama Hatun kümbetleri

Anadolu Selçukluları Dönemi

Konya II. Kılıçarslan Kümbeti

Kayseri Döner Kümbet

Kırşehir Cacabey Kümbeti

Ahlat Ulu Kümbet

Niğde Hüdavent Hatun Kümbeti

Moğol Hakimiyeti Dönemi Eserleri

Amasya, Şifahane

Erzurum, Yakutiye Medresesi

Niğde, Hüdavend Hatun Kümbedi

Tokat, Nureddin İbn Sentimur Kümbedi

Sivas Çifte Minareli Medrese ( ilhanlıların veziri Şemseddin Cüveyni yaptırdı )

K Ü L L İ Y E L E R

KÜLLİYELER - Camiyle birlikte kurulan medrese, kütüphane, imaret, hastahane ve hamam gibi yapıların bütünüdür.

Anadolu'nun en eski külliyesi Mengücekliler dönemine ait Divriği Külliyesi'dir.( İlk beylikler dönemi )

İlk Selçuklu külliyesi Kayseri Huant Hatun Külliyesi'dir.

Kayseri Hacı Kılıç Külliyesi

Konya Sahip Ata Külliyesi

Sivil mimari eserleri ; köşkler ve saraylar, evler, hanlar, kervansaraylar, darüşşifalar, çarşılar, hamamlar ve köprüler..

ANADOLU SELÇUKLU DÖNEMİ SİVİL MİMARİ ESERLERİ

Kubadiye ve Kubadabat Sarayı, Alaiye Sarayı, Haydar Bey Köşkü, Hızır İlyas Köşkü.

KERVANSARAYLAR - Küçüklerine han, sultanlar tarafından yaptırılanına Sultan Hanı denir.

Anadolu'da yapılan ilk kervansaray II. Kılıçarslan zamanında tamamlanan Aksaray - Kayseri yolu üzerindeki Alay Han'dır.

Konya - Aksaray yolu üzerindeki Sultan Hanı ile Kayseri - Sivas yolu üzerindeki Sultan Hanı dönemin en büyük iki kervansarayıdır.

Antalya - Alanya arasında Alara Han, Antalya - Isparta arasında İncir ve Kıkgöz Hanları, Antalya - Alanya arasında Şarapsa Han, Akşehir - Çay yolunda İshaklı Han, Sivas - Malatya arasında Hekim Han, Afyon - Denizli arasında Ak Han, Antalya - Isparta yolu üzerindeki Evdir Han önemli örneklerdir.

DARÜŞŞİFALAR - Günümüzün hastahaneleridir.Darüşşifa veya bimarhane de denilmiştir.

ANADOLU SELÇUKLU DÖNEMİ

Kayseri Gevher Nesibe Hatun darüşşifası - Anadolu'nun en ünlü ve en eski darüşşifasıdır. ( Anadolu Selçuklu Dönemi )

Konya'da I. İzzeddin Keykavus darüşşifası ( Anadolu Selçuklu Dönemi )

Aksaray'da Alaeddin Keykubat, Divriği'de Turan Melik, Amasya'da Torumtay, Tokat'ta Müineddin Pervane dönemin önemli hastahaneleridir.( Anadolu Selçuklu )

İstatistik Nedir ?

İstatistik hakkında bugüne kadar bilimsel ya da bilimsel olmayan pekçok tanım yapılmıştır. Bilimsel olmayan tanım ve benzetmelerden bazıları ciddiyet dışı görünmelerine karşın, gerçekte bazı önemli noktaları ortaya koymaktadır. Örneğin “Üç türlü yalan vardır: Yalan, kuyruklu yalan, ve istatistik” benzetmesi herşeyin istatistik ile ispat edilemeyeceğini vurgulamaktadır. Dar anlamda İstatistik, geçmiş ve şimdiki durumla ilgili toplanmış sayısal verileri geliştirilmiş olan bazı tekniklerle analiz ederek gelecek hakkında karar vermemizi kolaylaştıran bir bilim dalıdır.(daha fazla…)

Standart Sapma Nedir?

Standart Sapma istatistiksel analizde büyük önemi olan bir dağılma ölçüsüdür. “Kareli Ortalama Sapma” adı da verilen bu ölçü “değişkenlerin aritmetik ortalamadan sapmalarının kareli ortalaması”dır.

Standart Sapma en iyi şekilde varyanstan yola çıkılarak anlatılabilir. Bir dağılımda varyans; birim değerlerin aritmetik ortalamadan farklarının karelerinin toplamının birim sayısından bir eksiğine bölümüdür. Standart Sapma da, varyansın pozitif kareköküdür. Standart sapmanın temelinde sapma kavramı yatmaktadır. Sapma, bir serinin herhangi bir “X” değişkeni ile ortalaması arasındaki farktır.
Sonuç olarak Standart Sapma; bir serideki değerlerin aritmetik ortalamadan sapmalarının kareli ortalaması, varyansın kareköküdür. Standart Sapma, s ile gösterilir.

Yazının devamını istatistikmerkezi.com ‘dan okuyabilirsiniz.

Regresyon Analizi

İstatistik biliminin en önemli konularından birisini regresyon analizi oluşturmaktadır. Regresyon analizi, araştırma, matematik, finans, ekonomi, tıp gibi bilim alanlarında yoğun olarak kullanılmaktadır.

Regresyon analizinin temelinde; gözlenen bir olayın değerlendirilirken, hangi olayların etkisi içinde olduğunun araştırılması yatmaktadır. Bu olaylar bir veya birden çok olacağı gibi dolaylı veya direkt etkileniyor da olabilirler.

Regresyon analizi yapılırken, gözlem değerlerinin ve etkilenilen olayların bir matemetiksel gösterimle yani bir fonksiyon yardımıyla ifadesi gerekmektedir. Kurulan bu modele regresyon modeli denilmektedir.

Yazının devamını istatistikmerkezi.com ‘dan okuyabilirsiniz.

19 Ağustos 2009 Çarşamba

SMMM ve YMM

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik mesleği 13.06.1989 tarih ve 20194 sayılı Resmi Gazete yayınlanan 3568 sayılı Kanun ile yasal statüye kavuşmuş ve aradan geçen süre içinde örgütlenmesi, mesleğe giriş ve yükselme süreci, meslek mensuplarının sahip oldukları bilgi birikimi ve yetkinliği ile Türkiye’de en iyi organize olmuş ve en köklü meslekler arasında yerini almıştır. Serbest muhasebeci mali müşavirler gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin vergi, sigorta, Bağ-Kur ve belediye ile ilgili tüm işlemlerini yasaların öngördügü şekilde yapmakta olduklarından, devlet ile vergi mükellefleri arasında bir köprü görevi üstlenmiştir. Yeminli mali müşavirler ise daha çok muhasebe sistemlerini kurmak, inceleme ve denetim yaparak rapor hazırlamak ve tasdik işlerini yürütmektedir.

1. AŞAMA: Staja Başlama Sınavı

Mesleğe başlamanın şartları şunlardır: Lisans mezunu olmak, Staja başlama degerlendirme sınavını kazanmak, SMMM veya YMM yanında 2 yıl staj yapmak ve Serbest muhasebeci malî müşavirlik sınavını kazanmak. Lisans mezunu olanlar, stajını yürütecekleri SMMM Odasına başvurup, dosya açtırdıktan sonra staja başlama delerlendirme sınavına katılırlar. Staja balvuru dönemi ve staj sınav tarihleri şu şekildedir:

Staj Başvuru Dönemi Sınav Tarihi

-- Aralık 200- -- Mart 200-

-- Nisan 200- -- Haziran 200-

-- Agustos 200- -- Kasım 200-

Staj sınavı TESMER-Anadolu Üniversitesi işbirligi ile Anadolu Üniversitesi tarafından yapılır.

Sınav Ticaret Lisesi ve Maliye Meslek Lisesi, Ön Lisans (2 yıllık yüksekokul) ve Lisans/Yüksek lisans olmak üzere üç grup halinde test usulü ile aynı gün ve saatte Ankara ve İstanbul illerinde yapılır.

Lisans ve Yüksek Lisans mezunlarının sınav konuları sunlardır:

Genel Kültür ve Yetenek: *Türkçe, *Matematik, *Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi.

Alan Bilgisi:

*Muhasebe: Finansal Muhasebe, Muhasebe Standartları, Maliyet Muhasebesi, Mali Tablolar Analizi, Denetim.

*Ekonomi: İktisat, Kıtlık Tercih ve Fayda, Talep, Arz ve Piyasa Dengesi, Talep ve Arz Esnekliği, Arz ve Talep Uygulamaları, Tüketici Dengesi Analizi, Üretim ve Maliyetler, Tam Rekabet Piyasası, Monopol, Monopolcü Rekabet ve Oligopol Piyasalar, Faktör Piyasaları, Milli Gelirle İlgili Kavramlar, Milli Gelir Denge Düzeyi, Para Teorisi ve Politikası, Uluslararası Ticaret Teorisi, Uluslararası İktisat Politikası, Döviz Piyasası, Ödemeler

Bilançosunun Tanımı, İktisadi Kalkınma ve Büyüme.

*Maliye: Maliye ilminin esasları, Kamu ekonomisi, Kamu giderleri, Kamu gelirleri (Vergi teorisi), Bütçe, Devlet Borçları, Yerel idareler.

*Hukuk: Meslek Hukuku, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Vergi Hukuku, Ticaret Hukuku, Borçlar Hukuku.

Sınavda 20 adet Genel Kültür ve 100 adet alan bilgisi sorusu olup, sınav süresi 3 saattir. Sınavda çan eğrisi uygulanmakta olup, genel başarı düzeyi en yüksek alan en düşük katsayı ile, genel başarı düzeyi en düşük alan ise yüksek katsayı ile çarpılır. Yapılan değerlendirme sonucunda ağırlık puanı 60 ve üzeri olanlar başarılı sayılıp staja başlama hakkını elde eder.

2. AŞAMA: SMMM Sınavı

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir veya Yeminli Mali Müşavir yanında iki yıl stajını tamamlayanlar SMMM Sınavlarına girebilmektedir. SMMM Sınav konuları sunlardır:

1) Finansal Muhasebe,

2) Finansal Tablolar ve Analizi,

3) Maliyet Muhasebesi,

4) Muhasebe Denetimi,

5) Vergi Mevzuatı ve Uygulaması,

6) Hukuk (Ticaret Hukuku, Borçlar Hukuku, İş Hukuku, SSK ve Bağ-Kur Mevzuatı, İdari Yargılama Hukuku),

7) Muhasebecilik ve Mali Müsavirlik Meslek Hukuku.

SMMM Sınavı TESMER tarafından her yıl Mart, Temmuz ve Kasım aylarında yazılı olarak yapılır. Her dersten 5 defa sınava girme hakkı olup, 2 yıl içinde verilmesi gerekir. Her dersten geçme notu 50 olup, tüm derslerin ağırlıklı not ortalaması 60 olmak zorundadır. Bu notun hesaplanmasına yanında staj yapılan SMMM veya YMM tarafından verilen Staj Notu da dahil edilir. Toplam ağırlıklı not ortalaması 60 ve üzeri olanlar SMMM Ruhsatı alma hakkını elde ederler.

3. AŞAMA: YMM Sınavı

En az 10 yıl Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik yapmış olmak şartını yerine getirenler Yeminli Mali Müşavirlik sınavına girebilmektedir. YMM Sınav konuları şunlardır:

1) İleri Düzeyde Finansal Muhasebe,

2) Finansal Yönetim,

3) Yönetim Muhasebesi,

4) Denetim, Raporlama ve Meslek Hukuku,

5) Revizyon,

6) Vergi Tekniği,

7) Gelir Üzerinden Alınan Vergiler,

8) Harcama ve Servet Üzerinden Alınan Vergiler,

9) Dış Ticaret ve Kambiyo Mevzuatı,

10) Sermaye Piyasası Mevzuatı.

YMM Sınavı TESMER tarafından her yıl Nisan ve Eylül aylarında yazılı olarak yapılır. Her dersten 4 defa sınava girme hakkı vardır. Her dersten geçme notu 50 olup, tüm derslerin ağırlıklı not ortalaması 65 olmak zorundadır. Sınavda başarılı olanlar YMM Ruhsatı alma hakkını elde ederler. Yeminli mali müşavirlik mesleğine kabul edilenler, görevlerine fiilen başlamadan önce, Asliye Ticaret Mahkemesinde yazılı şekilde yemin ederler. YMM’ler muhasebe ile ilgili defter tutamazlar, muhasebe bürosu açamazlar ve muhasebe bürolarına ortak olamazlar.

SAYIŞTAY DENETÇİLİĞİ

Sayıştay Denetçi Yardımcılığı sınavı Eleme, Yazılı ve Sözlü sınavlardan oluşur. Eleme sınavı Ankara’da ÖSYM tarafından test yöntemi ile yapılır. Eleme sınavında aday adaylarına Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi, Alan Bilgisi Testi ve Yabancı Dil Testi uygulanır.

Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi: Türkçe, Matematik, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Dünya Tarihi, Sanat Tarihi, Türkiye Coğrafyası, Vatandaşlık Bilgisi, Güncel Ekonomik ve Sosyal Olaylar ile ilgili seçmeli sorular,

Alan Bilgisi Testi: İktisat, Maliye ve Hukuk alanlarının temel ilke ve kuralları ile ilgili seçmeli sorular,

Yabancı Dil Testi: Almanca, Fransızca ve İngilizce dillerinde seçmeli sorulardan olusur.

Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi % 30, Alan Bilgisi Testi % 50 ve Yabancı Dil Bilgisi Testi % 20 oranında değerlendirilmeye dahil edilir. Değerlendirme doğru cevap sayısı üzerinden yapılır, yanlış cevaplar dikkate alınmaz. 100 tam puan üzerinden 70 ve daha fazla puan alanlar başarı sırasına konularak atama yapılacak kadro sayısının üç katı kadar aday adayı bu sınavda başarılı sayılır ve yazılı sınava katılma hakkını kazanmış olur.

Yazılı sınav Klasik usule göre ÖSYM tarafından yapılır. Yazılı sınav alanları şunlardır:

1- Hukuk Grubu: İdare Hukuku (Genel Esaslar-İdari Yargı), Medeni Hukuk (Genel Esaslar, Sahsın Hukuku, Esya Hukuku), Borçlar Hukukunun Genel Esasları.

2- Maliye Grubu: Maliye Politikası, Kamu Maliyesi, Bütçe, Türk Vergi Hukuku.

3-_ktisat Grubu: İktisadın Temel Kavramları, Makro İktisat, İktisat Teorileri, İktisat Politikası, Para-Banka-Kredi.

4- Kompozisyon.

5- Seçimlik Alan:

a) Ticaret Hukuku (Ticari İşletme, Ticari Şirket, Kıymetli Evrak),

b) Muhasebe (Ticaret Muhasebesi, Bilanço Teorisi ve İşlemleri).

Yazılı sınavda başarılı sayılabilmek için alınan notların ortalamasının 70 veya daha yüksek olması şarttır. Yazılı sınav sonuçları aday adaylarının adresine ÖSYM tarafından gönderilir. Yazılı Sınavı kazananlar sözlü sınava katılma hakkını elde ederler. Sayıştay Başkanlığınca yapılan sözlü sınavı sonucuna göre en yüksek nottan başlanarak aşağıya doğru kontenjan sayısı kadar aday sınavı asil olarak kazanmış olur.

SAYIŞTAY DENETÇİLİĞİ

Yazılı sınav Klasik usule göre ÖSYM tarafından yapılır. Yazılı sınav alanları şunlardır:

1- Hukuk Grubu: İdare Hukuku (Genel Esaslar-İdari Yargı), Medeni Hukuk (Genel Esaslar, Sahsın Hukuku, Esya Hukuku), Borçlar Hukukunun Genel Esasları.

2- Maliye Grubu: Maliye Politikası, Kamu Maliyesi, Bütçe, Türk Vergi Hukuku.

3-_ktisat Grubu: İktisadın Temel Kavramları, Makro İktisat, İktisat Teorileri, İktisat Politikası, Para-Banka-Kredi.

4- Kompozisyon.

5- Seçimlik Alan:

a) Ticaret Hukuku (Ticari İşletme, Ticari Şirket, Kıymetli Evrak),

b) Muhasebe (Ticaret Muhasebesi, Bilanço Teorisi ve İşlemleri).

MÜFETTİŞ VE UZMANLIKLAR

İİBF mezunlarının “Kamu Kesiminde” kariyer meslek olarak düşündükleri mesleklerin basında Bakanlıkların ve diğer kamu kuruluşlarının teftiş kurullarında “müfettiş yardımcısı” veya benzer unvanlarla çalışanlar gelmektedir. Kamu kesimindeki tüm “müfettişlik” sınavlarında olduğu gibi, ilk aşamada ÖSYM Başkanlığı’nca yapılan KPSS sınavı vardır. KPSS sınavında ilgili test alanından 80 üzeri puan alanlardan ve aynı zamanda ilk 200 veya 500 kişi arasında bulunanlara ilgili Bakanlıklar veya kamu kurumlarınca yapılan yazılı ve sözlü sınavlara giriş hakkı tanınır. Bu sınavlar için 30 yas sınırı vardır.

MALİYE MÜFETTİŞLİĞİ SINAVI

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

KPSS Sınav Kılavuzunu kaynak alarak Maliye Bakanlığı’nca açılacak Maliye Müfettiş Yardımcılığı sınavlarına başvurabilme hakkını edinebilmek için ön eleme niteliğindeki KPSS sınav alanlarından girilmesi gerekenler ve puan hesaplamasında kullanılan test ağırlıkları şöyledir:

KPSSP40

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,20

Genel Kültür 0,10

Maliye 0,15

Muhasebe 0,15

Hukuk 0,15

Yabancı Dil 0,10

İktisat 0,15

TOPLAM 100

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

Aranan nitelikleri haiz adaylar yazılı ve sözlü olmak üzere iki sınava tabi tutulmaktadır. Yazılı ve Sözlü sınavları Maliye Teftiş Kurulu tarafından yapılmaktadır. Bu sınavlarda gelen konu başlıkları şunlardır:

1-Maliye: (Genel Maliye Teorisi ve Maliye Politikası, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, Devlet Borçları, Kamu Gelirleri ve Kamu Harcamaları, Bütçe, Uluslararası Maliye)

2- İktisat: (Mikro ve Makro İktisat, İktisadi Düşünceler Tarihi, Para, Banka, Konjonktür, Milli Gelir ve Büyüme Teorileri, Uluslararası İktisat ve İktisadi Kuruluşlar, İşletme İktisadi ve Fiyat Teorileri, Türkiye ve Dünya Ekonomisi)

3- Hukuk: [Anayasa Hukuku, İdare Hukukunun Genel Esasları ve İdari Yargı, Ceza Hukuk ve Ceza Muhakemeleri Usulünün Genel Esasları, Medeni Hukuk, (Aile Hukuku hariç), Borçlar Hukukunun Genel Esasları, Ticaret Hukukunun Genel Esasları (Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku Hariç)]

4- Muhasebe: [Genel Muhasebe, İşletme Finansmanı (Mali Analiz ve Revizyon), Ticari Hesap]

Bugüne kadar yapılan uygulamaya göre; yazılı sınavda başarılı olabilmek için, her dersten en azından 10 üzerinden 5 alınması ve de bütün derslerden alınacak not ortalamasının 6,6’dan aşağıya düşmemesi gerekmektedir.

Sözlü sınavda başarılı olabilmek için ise en azından 10 üzerinden 5 alınması gerekmektedir. Yani sorulan soruların en az yarısını doğru cevaplamak şarttır. Adayların yazılı ve sözlü sınav notlarının ortalaması alınarak sıralama yapılması ile sınav süreci sona erer. En yüksek nottan başlanarak aşağıya doğru kontenjan sayısı kadar aday sınavı asil olarak kazanmış olur.

HESAP UZMANLIĞI SINAVI

KPSS Sınav Kılavuzunu kaynak alarak Maliye Bakanlığı’nca açılacak Hesap Uzman Yardımcılığı sınavlarına başvurabilme hakkını edinebilmek için ön eleme niteliğindeki KPSS sınav alanlarından girilmesi gerekenler ve puan hesaplamasında kullanılan test ağırlıkları şöyledir:

KPSSP54

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,30

Genel Kültür 0,10

İşletme 0,10

Maliye 0,10

Hukuk 0,10

Muhasebe 0,10

İktisat 0,10

Yabancı Dil 0,10

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

Aranan nitelikleri haiz adaylar yazılı ve sözlü olmak üzere iki sınava tabi tutulmaktadır. Yazılı ve Sözlü sınavları Hesap Uzmanları Kurulu tarafından yapılmaktadır. Bu sınavlarda gelen konu başlıkları şunlardır:

1- Maliye:

• Maliye Teorisi (Kamu Gelir ve Giderleri, Kamu Borçları ve Bütçesi);

• Maliye Politikası;

• Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi.

2- Ekonomi:

• Ekonomi Teorisi (Mikro, Makro İktisat ve İktisadi Analizi);

• Ekonomi Politikası;

• Para Teorisi ve Politikası;

• Uluslararası Ekonomi;

• Türkiye Ekonomisi ve Güncel Ekonomik Sorunlar;

• İşletme Ekonomisi.

3- Hukuk:

• Anayasa Hukuku;

• Medeni Hukuk (Aile Hukuku ve Miras Hukuku hariç) ve Borçlar Hukuku;

• Ticaret Hukuku (Ticari İşletme Hukuku, Şirketler Hukuku ve Kıymetli Evrak Hukuku).

4- Muhasebe:

• Genel Muhasebe;

• Mali Tablolar Analizi.

Sınavda adayların hukuki, iktisadi ve mali olay ve sorunları değerlendirmeleri, yorumlamaları ve çözüm yolları önermelerini sağlayacak sorulara da yer verilir. Yazılı sınavı kazananlar ayrıca sözlü sınava tabi tutulur. Adayların yazılı ve sözlü sınav notlarının ortalamasına göre sıralanan adaylar sınavı asil olarak kazanmış sayılır. Açılan kontenjanın doldurulması şart değildir.

GELİRLER KONTROLÖRLÜĞÜ

KPSS Sınav Kılavuzunu kaynak alarak Maliye Bakanlığı’nca açılacak Stajyer Gelirler Kontrolörlüğü sınavlarına başvurabilme hakkını edinebilmek için ön eleme niteliğindeki KPSS sınav alanlarından girilmesi gerekenler ve puan hesaplamasında kullanılan test ağırlıkları şöyledir:

KPSSP57

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,20

Genel Kültür 0,10

İşletme 0,10

Maliye 0,15

Hukuk 0,10

Muhasebe 0,10

İktisat 0,15

Yabancı Dil 0,10

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

Aranan nitelikleri haiz adaylar yazılı ve sözlü olmak üzere iki sınava tabi tutulmaktadır. Yazılı ve Sözlü sınavları Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılmaktadır. Bu sınavlarda gelen konu başlıkları şunlardır:

1- Maliye: Maliye Teorisi, Maliye Politikası, Türk Vergi Sistemi ve Vergi Hukuku, Kamu Maliyesi, Bütçe.

2- Ekonomi: Mikro Ekonomi, Makro Ekonomi, Uluslar arası Ekonomi, Milli Gelir, Para, Banka ve Kredi, İşletme Ekonomisi, Güncel Ekonomik Sorunlar.

3- Hukuk: Anayasa Hukuku, İdare Hukuku (Genel Hükümler ve İdari Yargı), Medeni Hukuk (Aile Hukuku hariç), Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku (Genel Hükümler, Şirketler ve Kıymetli Evrak), Ceza Hukuku (Genel Hükümler).

4- Muhasebe: Genel Muhasebe, Şirketler Muhasebesi, Mali Tablolar Analizi ve Teknikleri.

Yazılı sınavı kazananlar ayrıca sözlü sınava tabi tutulur. Adayların yazılı ve sözlü sınav notlarının ortalaması alınarak sıralanan adaylar, sınavı asil olarak kazanmış sayılır. Yukarıdaki tüm bu bilgiler, Maliye Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığınca her sınav döneminde güncelleştirilerek adaylara ayrıntılı bir şekilde duyurulmaktadur.

VERGİ DENETMENLİĞİ

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

Vergi Denetmenleri, Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı ve mahalli düzeyde vergi incelemesi yetkisine sahip olarak görev yaparlar. Diğer birçok kamu kesimi sınavlarında olduğu gibi, ilk aşamada ÖSYM Başkanlığı’nca yapılan KPSS sınavı vardır. Vergi Denetmen Yardımcılığı sınavına başvurmak için KPSSP49 bölümünden 75 ve üstü puan almak gerekir. Genellikle başvuranların sayısının 1000 kişiden fazla olması halinde, puanı en yüksek olan adaydan başlamak üzere ilk 1000 aday yazılı sınavına alınır. İlgili test alanının hangi konu başlıklarından oluştuğu KPSS sınav kılavuzunda, Maliye Bakanlığı kadrolarının ilan edildiği bölümde açıklanır. KPSS Sınav Kılavuzunu kaynak alarak Gelir İdaresi Başkanlığı’nca açılacak Vergi Denetmen Yardımcılığı sınavlarına başvurabilme hakkını dinebilmek için ön eleme niteliğindeki KPSS sınav alanlarından girilmesi gerekenler ve puan hesaplamasında kullanılan test ağırlıkları şöyledir:

KPSSP49

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

Maliye 0,20

Muhasebe 0,10

Hukuk 0,20

Yabancı Dil 0,10

İktisat 0,20

TOPLAM 100

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

1- Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi.

2- Maliye Grubu: Maliye Politikası, Kamu Maliyesi, Türk Vergi Sisteminin Genel Esasları.

3- İktisat Grubu: Makro İktisat, Mikro İktisat, Uluslararası İktisat, İşletme İktisadi, Uluslararası Ekonomik İlişkiler ve Kuruluşlar.

4- Hukuk Grubu: İdare Hukuku (Genel Hükümler-İdari Yargı), Medeni Hukuk (Genel Hükümler), Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku (Genel Hükümler-Şirketler, Kıymetli Evrak), Ceza Hukuku (Genel Hükümler).

5- Muhasebe Grubu: Genel Muhasebe, Maliyet Muhasebesi, Şirketler Muhasebesi.

Yazılı sınav 100 tam puan üzerinden değerlendirilir, bu değerlendirme sonucunda 70 puan ve üzeri not alanlar yazılı sınavda başarılı sayılırlar. Sınav sonuçları sınav bitim tarihinden itibaren 30 gün içinde liste halinde uygun yerlere asılarak duyurulur ve internet aracılığı ile bilgi edinilebilir.

Sözlü sınav 100 tam puan üzerinden değerlendirilir, bu değerlendirme sonucunda 70 puan ve üzeri not alanlar sözlü sınavda başarılı sayılırlar. Giriş sınav notu, 70 puandan aşağı olmamak üzere, yazılı sınav notu ile sözlü sınav notunun aritmetik ortalamasıdır.

GELİR UZMANLIĞI

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

Vergi dairelerindeki işlemlerin yürütülmesinden ve mükellef hizmetlerinin sunulmasından sorumludurlar. Diğer birçok kamu kesimi sınavlarında olduğu gibi, ilk aşamada ÖSYM Başkanlığı’nca yapılan KPSS sınavı vardır. Gelir Uzman Yardımcılığı sınavına başvurmak için KPSSP49 bölümünden 75 ve üstü puan almak gerekir. Genellikle başvuranların sayısının 1500 kişiden fazla olması halinde, puanı en yüksek olan adaydan başlamak üzere ilk 1500 aday yazılı sınavına alınır. İlgili test alanının hangi konu başlıklarından oluştuğu KPSS sınav kılavuzunda, Maliye Bakanlığı kadrolarının ilan edildiği bölümde açıklanır.

KPSSP49

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

Maliye 0,20

Muhasebe 0,10

Hukuk 0,20

Yabancı Dil 0,10

İktisat 0,20

TOPLAM 100

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

1- Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi.

2- Maliye Grubu: Maliye Politikası, Kamu Maliyesi, Türk Vergi Sisteminin Genel Esasları.

3- İktisat Grubu: Makro İktisat, Mikro İktisat, Uluslararası İktisat, İşletme İktisadı, Uluslararası Ekonomik İlişkiler ve Kuruluşlar.

5- Muhasebe Grubu: Genel Muhasebe, Maliyet Muhasebesi, Şirketler Muhasebesi.

ÇALIŞMA MÜFETTİŞLİĞİ

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

KPSS Sınav Kılavuzunu kaynak alarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı’na alınacak

Bakanlık Müfettiş Yardımcılığı sınavlarına başvurabilme hakkın edinebilmek için ön eleme niteliğindeki KPSS sınav

alanlarından girilmesi gerekenler ve puan hesaplamasında kullanılan test ağırlıkları şöyledir:

KPSSP89

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,20

Genel Kültür 0,20

İşletme 0,10

Maliye 0,10

Hukuk 0,10

Muhasebe 0,10

İktisat 0,10

Yabancı Dil 0,10

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

Aranan nitelikleri haiz adaylar yazılı ve sözlü olmak üzere iki sınava tabi tutulmaktadır. Yazılı ve Sözlü sınavları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teftiş Kurulu tarafından yapılır. Bu sınavlarda gelen konu başlıkları şunlardır:

a - İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku: İş kanununun genel hükümleri ile is sözleşmesine ilişkin hükümleri, Sosyal

Sigortalar, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı Kanununun karşılanan risklere ilişkin hükümleri, Sosyal Politika (Sosyal Ekonomi),

b- İktisat: İktisadın Genel Esasları, İktisadi Doktrinler, Para, Banka, Milli Gelir, Gelir Dağılımı, İstihdam, Yatırım, Kalkınma ve Uluslararası Ekonomik İlişkiler),

c- Hukuk:

• Anayasa ve İdare Hukukunun Genel Esasları, Türkiye’nin İdari Yapısı, İdari Yargı;

• Ceza Hukukunun Genel Esasları;

• Ceza Muhakemeleri Usulü Hukukunun Genel Esasları;

• Medeni Hukuk ve Borçlar Hukukunun Genel Esasları,

d-Maliye: Maliye Biliminin Genel Esasları, Kamu Maliyesi, Maliye Politikası, Türk Vergi Sistemi, Bütçe,

e- Genel Muhasebe, Bilanço, Ticari Hesap ve İşletme İktisadı,

f- Yabancı Dil (İngilizce, Fransızca veya Almanca),

g- Kompozisyon

Yazılı sınavda başarılı sayılabilmek için sınav konularının her birinden 100 tam puan üzerinden 60’dan az olmamak üzere ortalama 70 puan almak gerekir. Yazılı sınavında başarı gösteren adaylar sözlü sınava alınır. Sözlü sınavda, adayların yazılı sınav konuları ve genel kültür konularındaki bilgilerinin yoklanması yanında; zeka, kavrama, konuşma ve temsil yeteneği, tutum ve davranışı gibi kişisel nitelikler de göz önünde bulundurulur. Her aday için Sınav Kurulu Başkanı ve Üyeleri tarafından sınav konularına göre 100 tam puan üzerinden ayrı ayrı not verilir.

Sözlü sınavda başarılı sayılabilmek için sınav konularının her birinden verilen notlar ortalamasının 70 puandan aşağı

olmaması şarttır. Sınavda başarı gösterenlerin sayısı kadro sayısından fazla olursa giriş sınavı notu üstün olanlar tercih edilir. Giriş sınavı notunun eşitliği halinde, yabancı dil notu üstün olan aday öncelik kazanır.

SİGORTA MÜFETTİŞLİĞİ

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

KPSS Sınav Kılavuzunu kaynak alarak Sigorta Teftiş Kurulu Başkanlığı’na alınacak Müfettiş Yardımcılığı sınavlarına başvurabilme hakkını edinebilmek için ön eleme niteliğindeki KPSS sınav alanlarından girilmesi gerekenler ve puan hesaplamasında kullanılan test ağırlıkları şöyledir:

KPSSP118

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,15

Genel Kültür 0,10

Maliye 0,50

Muhasebe 0,20

Hukuk 0,20

Yabancı Dil 0,10

İktisat 0,10

TOPLAM 100

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

a) Kompozisyon: Genel, güncel ve sosyo-ekonomik konularda yapılır.

b) Hukuk: Anayasa Hukuku (Genel Esasları), Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku, Medeni Hukuk (Genel Esasları ve Ayni Haklar), Borçlar Hukuku (Borçlar Kanununun 1. kısmı ile 2. kısmının 10, 11, 13 ve 14. babları), Ceza Hukuku (Genel Esasları, Devlet İdaresi ve Ammenin İtimadı Aleyhine İşlenen Suçlar), Ceza Muhakemeleri Usul Hukuku (Genel Esasları), İcra ve İflas Hukuku, İdare Hukuku (Genel Esasları, İdari Yargı ve İdari Teşkilat), Ticaret Hukuku (Genel Esasları ve Kıymetli Evrak).

c) İktisat: İktisat Teorisi (Mikro Ekonomi), Güncel Ekonomik Sorunlar, Para-Banka, Kredi ve Konjonktür, Milli Gelir, Yatırım, İstihdam, Milletlerarası İktisadi Münasebetler ve Tesekküller.

d) Maliye: Genel Maliye Teorisi ve Maliye Politikası, Türk Vergi Kanunlarının Esasları, Kamu Giderleri ve Gider

Kanunlarının Esasları, Bütçe ve Bütçe Çesitleri, Kamu Borçları.

e) Muhasebe: Genel Muhasebe, Bilanço, Bilanço Analizi ve Teknikleri, Ticari Hesap.

f) Yabancı Dil: İngilizce, Fransızca, Almanca dillerinden birisi.

Yazılı sınavda başarılı sayılabilmek için sınav konularının her birinden 100 tam puan üzerinden 60’dan az olmamak üzere ortalama 70 puan almak gerekir. Yazılı sınavında başarı gösteren adaylar sözlü sınava alınır. Sözlü sınavda, adayların yazılı sınav konuları ve genel kültür konularındaki bilgilerinin yoklanması yanında; zeka, kavrama, konuşma ve temsil yeteneği, tutum ve davranışı gibi kişisel nitelikler de göz önünde bulundurulur. Her aday için Sınav Kurulu Başkanı ve Üyeleri tarafından sınav konuları na göre 100 tam puan üzerinden ayrı ayrı not verilir.

Sözlü sınavda başarılı sayılabilmek için sınav konularının her birinden verilen notlar ortalamasının 70 puandan aşağı

olmaması şarttır. Sınavda başarı gösterenlerin sayısı kadro sayısından fazla olursa giriş sınavı notu üstün olanlar tercih edilir. Giris sınavı notunun eşitliği halinde, yabancı dil notu üstün olan aday öncelik kazanır.

DIŞ TİCARET UZMANLIĞI (DTM)

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

DTM’de Dış Ticaret Uzman Yardımcılığı sınavına girebilmek için İktisat, İşletme ve Hukuk bölümlerinden mezun olmak, KPSS Sınav Kılavuzunu kaynak alarak DTM tarafından ilgili alanda alınacak Uzman Yardımcılığı sınavlarına başvurabilme hakkını edinebilmek için ön eleme niteliğindeki KPSSP97 Hukuk, KPSSP98 İktisat ve KPSSP99 İşletme puan türlerinden 85 ve üstü puan almak, aynı zamanda ilk 30-60 kisi arasında olmak gerekir. İlgili sınav alanlarından girilmesi gerekenler ve puan hesaplamasında kullanılan test ağırlıkları söyledir:

KPSSP97 (Hukuk)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

İktisat 0,15

Hukuk 0,65

Yabancı Dil* Özel Kosul

TOPLAM 100

KPSSP98 (İktisat)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

İktisat 0,60

Hukuk 0,10

İşletme 0,10

Yabancı Dil* Özel Kosul

TOPLAM 100

KPSSP99 (İşletme)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

İktisat 0,10

Hukuk 0,10

İşletme 0,60

Yabancı Dil* Özel Kosul

TOPLAM 100

* Yabancı Dilden özel koşul olarak en az 70 puan almak gerekir.

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

Yazılı sınav, branşlara göre belirlenecek konularda Türkçe kompozisyon ve yabancı dil sınavı olarak yapılır. Türkçe

kompozisyon 30 puan; yabancı dil sınavı 70 puan (Yabancı dilde yazılmış bir metnin Türkçe’ye çevrilmesi 20 puan;

Türkçe yazılmış bir metnin yabancı dile çevrilmesi 20 puan; yabancı dilde kompozisyon yazılması 30 puan) üzerinden degerlendirilir. Yazılı sınav notu 70 ve üzeri olan adaylar sözlü sınava çağırılır. Türkçe kompozisyon sınavı Müsteşarlık tarafından, yabancı dil sınavı Müsteşarlıkça belirlenen bir yüksek öğrenim kurumu tarafından gerçekleştirilir. Yazılı sınavda başarıılı olanlar, Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca dış ticaret, genel kültür, aktüalite alanlarında sözlü sınava tabi tutulur. Sınav ayrıca, adayın yabancı dilde konuşma, sözlü tercüme becerileri; genel ekonomi bilgileri ve genel yetenek ile güncel olaylara bakış açıları, muhakeme, kavrayış, ifade yetenekleri ile davranış ve tepkilerinin ölçüldüğü bir mülakat niteliğinde olur. Sözlü sınavda başarılı olabilmek için her bir üyeden en az 100 üzerinden 60 puan almış olmak kaydı ile ortalama en az 100 üzerinden 70 puan almak gerekir.

Yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalamaları alınarak, nihai başarı dereceleri tespit edilir. Nihai başarı

sıralaması her bir dal için ayrı ayrı yapılır ve Hukuk, İktisat ve İşletme alanında belirlenen kontenjana giren adaylar sınavı kazanmış olur. Belirtilen üç branşın kontenjanları arasında kaydırma yapılabilir.

HAZİNE UZMANLIĞI

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

Hazine Uzman Yardımcılığı sınavına girebilmek için, ön eleme niteliğindeki KPSS Sunav Kulavuzunu kaynak alarak Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenen KPSSP22 İktisat, KPSSP23 İşletme, KPSSP24 Maliye, KPSSP30 Kamu Yönetimi, KPSSP58 Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, KPSSP88 Uluslararası İlişkiler, KPSSP92 Ekonometri gibi puan türlerinden 85 ve üstü puan almak gerekir. İlgili alanlardan sınava girebilmek için ilgili bölüm mezunu olmak gerekir. İlgili sınav alanlarından girilmesi gerekenler ve puan hesaplamasında kullanılan test ağırlıkları şöyledir:

KPSSP22 (İktisat)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

İktisat 0,50

Yabancı Dil 0,30

TOPLAM 100

KPSSP23 (İşletme)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

İşletme 0,50

Yabancı Dil 0,30

TOPLAM 100

KPSSP24 (Maliye)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

Maliye 0,50

Yabancı Dil 0,30

TOPLAM 100

KPSSP30 (Kamu Yönetimi)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

Kamu Yönetimi 0,50

Yabancı Dil 0,30

TOPLAM 100

KPSSP58 (Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

ÇEKO 0,50

Yabancı Dil 0,30

TOPLAM 100

KPSSP88 (Uluslararası İlişkiler)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

Ulusl. İlişkiler 0,50

Yabancı Dil 0,30

TOPLAM 100

KPSSP92 (Ekonometri)

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,10

Genel Kültür 0,10

Ekonometri 0,50

Yabancı Dil 0,30

TOPLAM 100

Not: İngilizce, Almanca, Fransızca veya Müsteşarlıkça tespit edilecek diğer yabancı dillerden en az birini iyi derecede (en az 70/100) bilmek gerekir.

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

Giriş sınavı, yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamada yapılır.

a) Giriş Sınavıının Yazılı Aşaması; alan bilgisi ve genel ekonomi konularından olusur. Bu konulara uygulanacak ağırlık puanları aşağıda gösterilmektedir:

1) Alan Bilgisi :%80 (İktisat alan bilgisi %100)

2) Genel İktisat :%20 (İktisat bölümü hariç)

Yazılı sınav 100 tam puan üzerinden değerlendirilir. Her öğrenim dalında adayların aldığı notların ağırlıklı standart puanları hesaplanarak, en küçüğü alınan en düşük not ve en yükseği 100 olan dağılıma dönüştürülür. Adaylar en yüksek puandan başlamak üzere yukarıdan aşağıya sıralanırlar. Müsteşarlık bu sıralama dahilinde öğrenim dalı kontenjanı sayısının dört katına kadar adayı sözlü sınava davet eder.

b) Giriş Sınavının Sözlü Aşaması; sözlü sunavda adaylar, yazulu sunava tabi olduklaru konulardaki bilgi düzeyleri,

konulara hakimiyetleri ile hizmetin gerektirdiği niteliklere sahip olup olmadıkları gibi hususlar göz önüne alınarak 100 puan üzerinden değerlendirme yapılır. Adayın sözlü sınav puanı, Giriş Sınavı Kurulu üyelerinin verdikleri notların aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır. Giriş Sınavı Kurulu; adayların, yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalamasını almak suretiyle giriş sınavı nihai başarı derecelerini tespit eder. Sınavda başarılı sayılabilmek için 100 tam puan üzerinden ortalama en az 70 tam puan almak gerekir. Ancak ortalama 70 puan alan her aday

sınavı kazanmış sayılmaz. Müsteşarlık, başarılı aday sayısı ilan edilen kadro sayısından az olduğu takdirde sınav duyurusunda ilan edilenden daha az sayıda Uzman Yardımcısı alma hakkına sahiptir. Giriş sınavında iki defa başarılı olamayanlar tekrar giris sınavına giremezler.,

MERKEZ BANKASI UZMANLIĞI

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

Merkez Bankası Uzman Yardımcılığı sınavına girebilmek için, ön eleme niteliğindeki KPSS Sınav Kılavuzunu kaynak alarak Merkez Bankası tarafından belirlenen KPSSP1 puan türlerinden 85 ve üstü puan almak gerekir. Ayrıca, yabancı dilden de en az 42 soru (100 üzerinden 70 almak) çözmek gerekir. Adayların 30 yaşını doldurmamış ve bu sınava birden fazla defa katılmamış olması gerekir. İlgili sınav alanlarından girilmesi gerekenler ve puan hesaplamasında kullanılan test ağırlıkları şöyledir:

KPSSP1

Test Alanları Ağırlıklar

Genel Yetenek 0,70

Genel Kültür 0,30

Yabancı Dil Özel koşul olarak aranmaktadır

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

Uzman yardımcısı adayları, görev almak istedikleri birimlere göre aşağıda belirtilen 3 konu grubundan birini seçerler. Adaylar, gruplarda belirtilen biri zorunlu üçü seçmeli olmak üzere toplam dört konudan klasik yöntemle yapılacak meslek sınavına tabi tutulurlar. Zorunlu konuların ağırlığı %40, seçmeli konulardan her alanın ağırlıgı %20 olarak değerlendirilir. Adayların meslek sınavında başarılı sayılmaları için 100 tam puan üzerinden zorunlu konulardan en az 60 olmak üzere, ortalama en az 50 puan almaları gerekir.

Birimler

Sınav Konuları

A Grubu Birimler:

Bankacılık ve Fin.

Kuruluşlar Gn. Md.

Dış İlişkiler Gn. Md.

Piyasalar Gn. Md.

Zorunlu Konu: Ekonomi veya Finans

Seçmeli Konular: Ekonomi, Finans,

Ekonometri, Hukuk, İstatistik, İşletme,

Kamu Maliyesi, Matematik, Muhasebe,

Para-Kredi-Banka, Ulusl. İlişkiler.

B Grubu Birimler:

Emisyon Gn. Md.

İstatistik Gn. Md.

Zorunlu Konu: Ekonomi veya Finans

Seçmeli Konular: Ekonomi, Finans,

Ekonometri, Hukuk, İstatistik, İşletme,

Kamu Maliyesi, Matematik, Muhasebe,

Para-Kredi-Banka.

C Grubu Birimler:

Banknot Matbaası

Genel Md.

İnsan Kaynakları

Genel Md.

İşçi Dövizl. Gn. Md.

Muhasebe Gn. Md.

Zorunlu Konu: Muhasebe, Hukuk veya

İşletme

Seçmeli Konular: Çalışma Ekonomisi,

Ekonometri, Ekonomi, Finans, Hukuk,

İstatistik, İşletme, Kamu Maliyesi,

Kamu Yönetimi,Matematik, Muhasebe,

Para-Kredi-Banka.

Yazılı Sınavda başarılı olanlar, ayrıca sözlü sınava – mülakata tabi tutulurlar.

BANKACILIK UZMANLIĞI (BDDK)

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

İİBF Mezunlarının başvurabilecekleri Bankacılık Uzman Yardımcısı (Bankacılık alanı) sınavı için “KPSSP40, KPSSP56, KPSSP71 veya KPSSP53” bölümlerinin herhangi birinden en az 80 puan almış olmak ve başvuruda bulunanlardan en yüksek puanlı (600) kişi içerisinde bulunmak gerekir. Ayrıca KPSS yabancı dil test sınavından en az 30 doğru cevap sayısına sahip olmak gerekir. Adayın 30 yaşını doldurmamış olması şarttır.

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

Bankacılık uzman yardımcısı (Bankacılık alanı) için yazılı sınav konuları şunlardır:

1) İktisat: (Mikro İktisat, Makro İktisat, Türkiye Ekonomisi, Uluslararası İktisat, Para-Banka, İstatistik-Ekonometri),

2) Maliye: (Kamu Maliyesi, Maliye Politikası, Vergi Hukuku),

3) Hukuk: (Anayasa Hukuku, Borçlar Hukuku (Genel Esaslar), Medeni Hukuk (Genel Esaslar), Ticaret Hukuku (Ticari İşletme, Şirketler Hukuku ve Kıymetli Evrak Hukuku), Ceza Hukuku (Genel Esaslar)),

4) Muhasebe: (Genel Muhasebe, Muhasebe Standartları ve Mali Tablolar Analizi, Envanter-Bilanço).

Yazılı sınavda 100 üzerinden 70 puanın üzerinde alanlar başarılı sayılarak sözlü sınavlara alınırlar. Sözlü sınavda adayların kendi alanlarıyla ilgili ve bankacılık faaliyet alanı hakkında bilgiler sorulur. Adayların yazılı ve sözlü sınav notlarının ortalaması alınarak sıralama yapılması ile sınav süreci sona erer. En yüksek nottan başlanarak asağıya doğru kontenjan sayısı kadar aday sınavı asil olarak kazanmış olur.

SPK UZMANLIĞI

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

İİBF Mezunlarının başvurabilecekleri SPK Uzman Yardumcısı sınavının ilk aşamasında SPK için hesaplanan KPSSP6 puan türünden 90 ve üzeri puan almış olmak ve başvuruda bulunanlardan en yüksek puanlı (400) kişi içerisinde bulunmak gerekir. KPSSP6 puan türünün hesaplanmasına yönelik testlerde verilen ağırlıklar;

Genel Yetenek (% 50), Genel Kültür (% 10) ve Yabancı Dil (% 40) olarak belirlenmistir.

Adayın 30 yaşını doldurmamış olması şarttır. Başvuruların elden ve şahsen yapılması istenir.

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

SPK uzman yardımcısı için yazılı sınav konuları şunlardır:

· İKTİSAT: Makro ve Mikro İktisat, Para, Banka, Dıi Ticaret, Planlama, İşletme İktisadı,

· HUKUK: Ticaret Hukuku, Borçlar Hukuku, Medeni Hukuk, İcra ve İflas Hukuku, Ceza Hukukunun Genel Esasları,

· MALİYE: Kamu Gelirleri, Kamu Harcamaları, Bütçe, Kamu Kredisi, Maliye Politikası,

· MUHASEBE: Genel Muhasebe, Mali Tahlil,

· GENEL MATEMATİK, İSTATİSTİK VE TİCARİ HESAP: Genel bilgiler,

· YABANCI DİL: İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinden bir veya birkaç metnin Türkçe’ye çevrilmesi.

Bu gruptaki her sınav konusu için 10 üzerinden değerlendirme yapılır. Bu grupların herbirinden en az yarısı kadar not alınması ve alınan notlar toplamının 40’dan aşağı olmaması zorunludur. Sınavın son aşamasu olan sözlü bölümüne, yazılı sınavda başarılı olanlar çağrılır. Sözlü sınavda başarı gösterenler yazılı ve sözlü aşama sınav notları toplamına göre derecelendirilir. Toplamın eşit olması halinde yazılı sınavdaki yabancı dil notu yüksek olanlar tercih edilir.

TÜİK UZMANLIĞI

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

Türkiye İstatistik Kurumu Uzmanı olarak yetiştirilmek üzere merkez ve bölge teşkilatı için Uzman Yardımcısı alınmaktadır. Merkez teşkilatı için KPSSP7, KPSSP27, KPSSP33, KPSSP34, KPSSP47, KPSSP58, KPSSP92 ve KPSSP114 puan türünden 80 ve üzerinde, KPSSP Yabancı Dil (İngilizce, Fransızca, Almanca) testinden 60 ve üzerinde (35 doğru cevabı olmak) puan almak (her iki puan türünün aynı form üzerinde yer alması) kaydıyla; müracaat edenlerin en yüksek puandan başlanarak sıralanması neticesinde alınacak kadro sayısının 4 katı aday giriş sıavına alınır.

Bölge Müdürlükleri için KPSSP7, KPSSP27, KPSSP33, KPSSP34, KPSSP47, KPSSP58, KPSSP92 ve KPSSP114 puan türünden 70 ve üzerinde, KPSSP Yabancı Dil (İngilizce, Fransızca, Almanca) testinden 50 ve üzerinde (30 doğru cevabı olmak) puan almak kaydıyla; müracaat edenlerin en yüksek puandan başlanarak sıralanması neticesinde alınacak kadro sayısının 4 katı aday giriş sınavına alınır. Sınava girebilmek için 35 yaşını doldurmamış olmak ve üç defadan fazla bu sınava katılmamış olmak şarttır.

2. AŞAMA: Sözlü Sınav

Giriş sınavı, genel kültür, genel yetenek, yabancı dil (İngilizce, Fransızca, Almanca) ve adayların mezun olduğu bölüm ile ilgili konular, Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumunun faaliyet alanı ile kavrayış, ifade ve temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Uzman Yardımcılığına uygunluğunun değerlendirildiği sözlü bir sınav olur. Aranan niteliklere sahip kişiler, başarı durumlarına göre sıralanır ve kadro dahilinde sınavı kazanmış sayılır.

DİĞER KAMU KURUMLARINDA

MÜFETTİŞLİK VE UZMANLIK

Başbakanlık, Bakanlıklar ve Bakanlıkların ilgili birimleri, Hazine Müsteşarlığı, Gümrük Müsteşarlığı, DPT, Denetleyici Kurumlar, BDDK, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Merkez Bankası, Rekabet Kurumu, TÜİK gibi bütün kamu kurumları A Grubu Kadrolar (Müfettişlik, Uzman Yardımcılığı veya Kontrolörlük) için sınavlar düzenleyerek üst düzey eleman alımı yapmaktadır. Bu sınavların ortak özelliği; KPSS, Yazılı Sınav ve Sözlü Sınav olmak üzere üç aşamalı sınav yapılmasıdır. Tüm kamu kesimi sınavlarında olduğu gibi 30 yaş sınırı bulunmaktadır.

1. AŞAMA: KPSS Sınavı

Kamu kesimindeki tüm “müfettişlik ve uzmanlık” sınavlarında olduğu gibi, ilk aşamada ÖSYM Başkanlığı’nca yapılan KPSS sınavı vardır. KPSS sınavında ilgili test alanından 80-85 üzeri puan alanlardan ve aynı zamanda ilk 200-500 kişi arasında bulunanlara ilgili kamu kurumlarınca yapılan yazılı ve sözlü sınavlara giriş hakkı tanınır. İlgili test alanının hangi konu başlıklarından oluştuğu KPSS sınav kılavuzunda açıklanır.

2. AŞAMA: Yazılı ve Sözlü Sınav

Aranan nitelikleri haiz adaylar yazılı ve sözlü olmak üzere iki sınava tabi tutulmaktadır. Genellikle tüm kamu kurumlarının yazılı sınavlarında İktisat, Maliye ve Hukuk Gruplarından soru sorulmaktadır. Bunlara ilave olarak, bazı kamu kurumları İşletme (Muhasebe), Kamu Yönetimi ve Uluslararası İlişkiler, Yabancı Dil Gruplarından da sorular sorabilmektedirler. Yazılı sınav 100 üzerinden değerlendirilmekte olup, genellikle 70 puanın üzerinde alanlar başarılı sayılarak sözlü sınavlara alınırlar. Sözlü sınavda adayların kendi alanlarıyla ilgili ve kamu kurumlarının faaliyet alanları hakkında bilgiler sorulur. Adayların yazılı ve sözlü sınav notlarının ortalaması alınarak sıralama yapılması ile sınav süreci sona erer. En yüksek nottan başlanarak aşağıya doğru kontenjan sayısı kadar aday sınavı asil olarak kazanmış olur.